Wielka Rewolucja Październikowa i przemiany , które po niej nastąpiły zaangażowały wszystkie ugrupowania rosyjskich artystów awangardowych. Zadeklarowali oni swoje współuczestnictwo w kreowaniu i utrwalaniu nowej rzeczywistości. Artysta, podobnie jak chłop i robotnik miał być budowniczym nowego ustroju.plakat polityczny Awangardowa sztuka miała odzwierciedlać radykalne przemiany społeczno- polityczne , wpływać na zmianę i rozwój upodobań estetycznych społeczeństwa. Natomiast zwolennicy tradycyjnej działalności artystycznej negowali sztukę awangardową jako niezrozumiałą i nieprzyswajalną dla mas. Będąc zbyt eksperymentalną , nie mogła ona dotrzeć do świadomości przeciętnego odbiorcy. Postulowano powrót do realizmu, do przedstawiania zagadnień związanych z budową nowego ustroju w sposób realistyczny i bardzo dosłowny. Tak miała wyglądać socjalistyczna treść. Pojęcie narodowej formy miało z kolei oznaczać zindywidualizowanie sposobu przekazu treści socjalistycznych w odniesieniu do poszczególnych narodów, znalezieniu charakterystycznego dla tradycji danego kraju stylu, w celu wykorzystania go jako nośnika nowych idei. Od 1934 roku socrealizm stał się oficjalnym i jedynym prawidłowym kierunkiem w sztuce ZSRR. 

Doktryna "realizmu socjalistycznego" w Polsce, podobnie jak innych krajach tzw. Demokracji Ludowej obowiązywała w latach 1949-56. Objęła wszystkie dziedziny sztuki, ale najbardziej spektakularne dokonania miały miejsce w architekturze. Wytyczne nowego kierunku precyzuje rezolucja Krajowej Partyjnej Narady Architektów z 1949 roku. Architektura była bardzo ważnym orężem w ręku animatorów nowego porządku społecznego. Miała przekazywać treści socjalistyczne, idee kształtujące świadomość i światopogląd obywateli. W tym dziele kluczowa rola przypadała architektowi, który "jest nie tylko inżynierem gmachów i ulic, lecz inżynierem dusz ludzkich". Wygląd zewnętrzny budowli miał większe znaczenie, niż tylko estetyczne, miał wyrażać idee społeczne, wzbudzać poczucie " siły i trwałości państwa ludowego, jego masowego kolektywnego charakteru, jego demokratyzmu i humanizmu, ideę prawdziwej wolności i wszechstronnych możliwości, który daje ono człowiekowi"

Za najbardziej charakterystyczny dla polskiej architektury styl uznano renesans i on właśnie miał się stać jej narodową formą. W toku wcielania w życie założeń socrealizmu nastąpiły jednak dewiacje w kierunku wzorowania się na architekturze radzieckiej co zaowocowało wzajemnym podobieństwem większości realizacji i przyjęciem przez nie formy klasycystycznej.

Począwszy od roku 1953 pojawiały się coraz częściej głosy krytyczne, a całkowite zerwanie z doktryną nastąpiło w 1956 roku.