Każdego roku miliony ludzi, wszystkich wyznań, kultur i narodów odwiedza miejsca cudów, pielgrzymuje do świętych rzek, gór, grot i drzew. Do portugalskiej Fatimy najwięcej wiernych przybywa co roku 13 maja, w rocznicę maryjnych objawień i zamachu na Jana Pawła II.

Fatima to tylko jedno z wielu świętych miejsc takich, do których człowiek wędruje od zarania dziejów. Niezależnie od wyznania, epoki, warunków społecznych czy politycznych. Na szlakach pielgrzymkowych spotykali się bogaci i biedni, zdrowi i chorzy, szczęśliwi i poszukujący szczęścia. Ludzie niezwykli i przeciętni. W starożytności głównymi celami pokutników były Jerozolima, Waranasi i Mekka. W średniowieczu pałeczkę pierwszeństwa przejął grób św. Jakuba w Santiago de Compostela, do którego każdego roku wędrowało ponad milion osób z całej Europy.

Muzułmanie pielgrzymują do Mekki, świętego miasta islamu. Każdy wyznawca ma obowiązek przynajmniej raz w życiu odbyć hadż i dotknąć czarnego kamienia umieszczonego w Kabbie. Buddyści odwiedzają miejsca narodzin, śmierci, oświecenia i udzielenia pierwszych nauk przez czwartego historycznego Buddę.

Najważniejszym z nich jest Bodhgaja z drzewem bodhi, pod którym Siddhartha Gautama osiągnął oświecenie, stając się Buddą. Hinduiści podążają szlakiem świętych rzek, wśród których najważniejszy jest Ganges (czytaj „Podróże” 01/2008). Odbywają tu m.in. „pielgrzymki zmarłych” wywodzące się z wiary, że kremacja zwłok w świętym miejscu zapewnia zbawienie i wejście do raju.

Stąd stosy pogrzebowe na nabrzeżach rzeki. Żydzi modlą się pod Ścianą Płaczu w Jerozolimie (czytaj „Podróże” 04/2008), a chrześcijanie masowo odwiedzają Stolicę Apostolską i grób św. Piotra w Rzymie oraz grób Chrystusa w Jerozolimie. W Polsce od lat najwięcej osób bierze udział w sierpniowych pielgrzymkach pieszych na Jasną Górę. Coraz ważniejsze stają się też krakowskie Łagiewniki. Swoje miejsce święte mają wyznawcy prawosławia – modlący się w Grabarce.

Choć wydawać by się mogło, że we współczesnym świecie z każdym dniem mniej jest miejsca na duchowość, to pielgrzymki przeżywają prawdziwy rozkwit. Szacuje się, że rocznie uczestniczy w nich kilkaset milionów ludzi, z czego prawie 200 mln to chrześcijanie. Największym pielgrzymem naszych czasów był papież Jan Paweł II. „Zostając biskupem Rzymu i papieżem w tej epoce wędrowców, musiałem i ja stać się wędrowcem” – powiedział i do ostatnich dni, nie szczędząc trudu, realizował to postanowienie.